Sobota, 21 grudzień 2024 r.
 



 
 
HISTORIA:
 

Herb
Opis historyczny
Ważne daty

Kościół
 
 

 
 
SZKOŁA:
 

Historia
Dyrektorzy

Zdjęcia
 
 

 
 
KOLEJ:
 

Historia

Zdjęcia
 
 

 
 
NASZ ZŁOTOKŁOS:
 

Opis działalności
Prace dzieci

Kontakt ze Stowarzyszeniem
 
 

 
 
INSTYTUCJE:
 

Ośrodek zdrowia
Poczta Polska

Biblioteka
 
 

 
 
ARMIA KRAJOWA:
 

Historia

Zdjęcia
 
 

 
 
KSIĘGA GOŚCI
 

Czytaj Wpisy

Dodaj wpis
 
 

 
Odcisk pieczęci wójta gminy

Odcisk pieczęci wójta gminy, Szczaki z 1829 r. 

Szczaki nie zmieniły swej nazwy, co najmniej od XVI w. Stanowiły własność szlachecka. W 1580 roku należały do Franciszka i Serafina de Szczaki oraz Jana i Stanisława Turowskich. Leżały przy drodze wiodącej z Piaseczna przez Gołków i Głosków do. Szczaki należały aż do 1945 roku do parafii Tarczyn istniejącej od średniowiecza. Jeszcze w XIX wieku płacono kościołowi Tarczyńskiemu dziesięcinę - 4 szefle berlinskie żyta (tj. około 200 l). Kolejne wiarygodne informacje dotyczące Szczak pochodzą z końca XVIII w. Do 1778r. należały do Wojciecha Szamockiego. W tym tez roku, na mocy testamentu, odziedziczył je bratanek Wojciecha Antoni Szamocki, kawaler maltański, mieszkający we własnych dobrach Duchnice ( obecnie w gminie Ożarów Mazowiecki). Trudna sytuacja gospodarcza i za dłużenie majątku spowodowały zajęcie i "zaaresztowanie" dobra przez komornika przy Sadzie Apelacyjnym Królestwa Polskiego. Szamocki pogodził się z tamta sytuacja tłumacząc, ze " jest przymuszony do sprzedaży przez nader krytyczne czasy, które go postawiły w stanie niewypłacalności". W 1822 r. odbywała się publiczna licytacja majaku, składającego się z dworu ziemiańskiego Szczaki z Wola Mroczkowa i częścią Wólki Prackiej. Przy okazji licytacji sporządzono opis majaku. Największy z budynków zwany dworem był parterowy, drewniany, budowany na zrąb i kryty gontem ze strychem i dwuczęściową sienią. Dom był już wówczas stary i wymagający remontu. W podobnym stanie znajdował się "dom folwarczny" przeznaczony dla służby. Był to budynek murowany, pobielony wapnem, pokryty gontem i słomą. W środku znajdowały się 4 izby, komora i sień. Stary i "zdezelowany" był tez browar. Domek ten był murowany, kryty gontem, z 1 izba mieszkalna. Z urządzeń do warzenia piwa pozostał tylko "miedziany garniec wężowy o jednej rurze bez pokrywy". Do całości zabudowań należały jeszcze; spichlerz, 2 stodoły, pusta obora z zawalonym słomianym dachem, wołowina z chlewkami ( z uszkodzonym dachem), chlew, i stajnia wielka w dobrym stanie, kuźnia z izba mieszkalna i komora oraz studnia drewniana, cembrowa z żurawiem. W majaku był sad, dwa ogrody warzywne i kartoflisko. Do dworu należała również karczma.Budynek gospody był drewniany, kryty słomą, po remoncie. Wewnątrz znajdowały się 4 izby mieszkalne i sień, obok stajnia zajezdna. Według przed licytacyjnego opisu, we wsi Szczaki było siedem pojedynczych, drewnianych chałup i jedna podwójna, 9 "stodółek jednoklepiskowych", 9 "obórek z chlewikami i różnymi zakładkami". Ogrodzenia "wszelkie we wsi Szczaki były z płotów chruścianych i rzerdzianych, stare oraz przy zabudowaniach dworskich kawał parkanu sosnowego znajdował się". W dobrach mieszkało, oprócz ogrodników i różnych pracowników czasowych, 16 włościan. W Szczakach było 5 chłopów cało rocznych (zobowiązanych do 6 dni pańszczyzny w tygodniu) i 6 porolnych (3 dni pańszczyzny). Pozostali wacianie byli osiedleni w Wólce Prackiej i Woli Mroczkowskiej. Druga z wyżej wymienionych miejscowości istniała już w połowie XVI w. Położona była na lewym brzegu Jeziorki, na wysokości dobór Toskich. Mroczkowa Wola stopniowo znika i nie jest wymieniona w wykazie miejscowości województwa warszawskiego z 1921 r. Tymczasem jednak w 1822 r. znajdował się tam młyn wodny o dwóch kołach i trzecim od jagielnika. Folusz do sukna, o jednym kole był pusty i nieużywany, stary i potrzebujący reperacji. W młynie były 2 izby mieszkalne. W samej wsi stało 7 chałup, 5 stodółek oraz piec obórek z chlewiskami i stajenkami. Nabywca wyżej opisanego majątku został ( za sumę 141.000 zl) Karol Woyd - prezydent Warszawy w latach 1816 - 1830. Karol Fryderyk Mieczysław Woyda pochodził z Leszna w Wielkim Księstwie Poznańskim, był wyznania ewangelicko-reformowanego, nosił tytuł: tajnego radcy, senatora, kawalera orderów Świętego Włodzimierza II Klasy, Świętej Anny I Klasy i Świętego Stanisława I Klasy. Za służalczość wobec władz cesarskich i zgromadzenie dużego majątku dzięki sprawowanym funkcja, był znienawidzony przez społeczność warszawska. Po jego śmierci w 1846 r. dobra Szczaki znalazły Sie w rękach wdowy Teresy z Kużniczów Woydowej i ich pięciorga dzieci. W wyniku układów rodzinnych, w 1847 r. majątek wykupił za 300.000 rubli srebrnych Kazimierz Woyda, syn Karola i Teresy, późniejszy prezydent Warszawy (w latach 1862 - 1863). W rękach Woydów Szczaki pozostały przez 40 lat. W 1861 r. Kazimierz sprzedał je za 77.000 rubli srebrem pannie Emilii Michałowskiej, która w wkrótce wyszła za mąż za Michała Miereckiego. Po śmierci pani Emilii Michałowskiej w 1867 r. majątek przeszedł na wdowca Michała oraz trójkę dzieci: Józefa Piotra Korneliusza, Konstancje Zofie Julie i Jana Apoloniusza Aleksandra. Michale Mierecki zadłużył się m.in. u kupca warszawskiego Ideli Bernsteina. Nie był wstanie zwrócić kwoty 4000 rubli z procentami i dobra zostały zlicytowany. Tym razem nabył je główny wierzyciel Idela Bornstein. Stało się to w 1860 r. Z tego okresu pochodzi drugi pełny opis majątku. W przeciwieństwie do poprzedniego widać teraz ślady inwestycji pozostawionych zapewne przez bogatych Woydów.Centralnym budynkiem folwarku był pałac murowany, piętrowy, kryty dachówka. Obok stała kaplica zbudowana z kamienia i pokryta blacha. W sąsiedztwie pałacu znajdowała się oficyna murowana, kryta gontem. Całość otaczały ogrody: angielski - o charakterze parkowym i owocowy. Na powierzchni około 7 morg znajdowało się "paręset drzew owocowych, krajowych moreli i brzoskwini około 15 sztuk, inspekty o 20 skrzyniach oszklonych oraz kanał woda napełniony i zarybiony". Do folwarku należały tez rozliczne zabudowania gospodarcze:  kurniki, stajnia z wozownia, spichlerz z murowana piwnica, 3 stodoły w tym jedna z kieratem, gorzelnia z piwnicami ("mielcuchem i aparatem"), budynek mieszczący w sobie młyn, angielski do robienia śruty i żelazny gniotak do słomy oraz piwnica - ziemianka. Do dworu należał tez zarybiony staw. W folwarcznej kuźni pracował kowal Jan Grzeszczyk " za robotę płatny przez dwór od sztuki". W osobnym, drewnianym budynku krytym słomą mieszkali parobkowie. W omawianym opisie majątku z 1867 r. niema żadnej wzmianki o cegielni, którą zaznaczono na pochodzącym z 1839 r. planie wojskowym. Być może już nie istniała. Folwark Henryków, który założył w 1855 r. Kazimierz Woyda, w czasie licytacji posiadał następujące zabudowania: dwa czworaki drewniane kryte słomą, stodole i owczarnie z kamienia polnego pod jednym dachem ze słomy. Na podwórzu znajdowała się studnia drzewem cembrowana z żurawiem. Do sprzedanego majątku zaliczono tez drewniano-murowaną stodole w Marożkowej Woli. W tym samym 1867 r. na mocy ukazu carskiego uwłaszczono chłopów. Wieś Szczaki liczyła wówczas 30 osad, które należały do: Antoniego Łabieńskiego, Pawła Jakubiaka, Jana Felicjana, Michała Wiśniewskiego, Józefa Jakubiaka, Józefa Donieckiego, Łukasza Flisa, Feliksa Wysockiego, Mateusza Rembielskiego, Józefa Brycińskiego, Jakuba Kowieńczyckiego, Wojciecha Olczaka, Mikołaja Wawokienaka, Anieli Dudkowej, Julianny Kroniepieckiej, Antoniego Zanterka, Michała Romańskiego, Tomasza Jasińskiego, Józefa Posiadała, Andrzeja Brycińskiego, Leona Wierobickiego, Franciszka Tyszewskiego, Jana Drzewieckiego, Jana Orłowskiego, Piotra Przepiórskiego, Wojciech Karobina, Karol Furmanka, Pawła Górskiego, Łukasza Wersja i spadkobierców Franciszka Osińskiego. Niektóre z nazwisk mogą być zniekształcone gdyż wykaz sporządzili urzędnicy rosyjscy. W wyniku reformy grunty majaku Szczaki uszczuplone zostały o osadę szkolna i wygon, stanowiąca wspólną własność mieszkańców wsi. Włościanie otrzymali także prawo do serwitutów pastwiskowych, tzn. wolno im było wypasać na pastwisku dworskim łącznie 64 sztuki bydła (na jedną osadę przypadano od 1 do 7 sztuk). W 1881 r. mieszkańcy wsi Szczaki w zamian za rezygnacje z serwitutu otrzymali dodatkowy podział ziemi i lasu. W 1874 r. zakończony został ostatecznie spór graniczny miedzy dobrami Prace Duże a Szczakami.Rozstrzygniecie przyniosło powiększenie terytorium opisywanego majątku ziemskiego. Idela Bernstein był właścicielem dóbr Szczaki przez 3 lata, aż do śmierci. Po nim majątek odziedziczyły dzieci 3 synów i 3 córki. Współwłaściciele sprzedali całość w 1873 r. Marcelemu Watraszewskiemu, po czym Feliks Bernstein, jeden z synów Ideli, odkupił w 1874 r. folwark Henryków. W sześć lat później właścicielka majątku Henryków stała się Anna Michałowska, żona Franciszka. W 1883 r. sprzedała go Teofilowi Pilitowskiemu, który w trzy lata później zawarł kontrakt sprzedaży z Janem i Rozalią małżonkami Rożensztej. W 1895 r. do Henrykowa przyłączono folwark Janów Henrykowski, który w 1888 r. oddzielono od dóbr Prace Duże. Nabywca Janowa był Jan Rożensztajn w 1890 r. Małżonkowie sprzedali Henryków wraz z Janowem w 1889 r. Kazimierzowi Szylkiwiczowiczowi za 43.500 rubli srebrem. Szylkiewicz pozostał właścicielem tych dobór do I wojny światowej. Do 1914 r. dobra Szczaki zmieniały wielokrotnie właścicieli. Po Marcelim Watraszewskim byli to: January Wojciechowski (od 1878 r.), Roman Srzednicki (w 1881 r.), Jan Erlich (1880 - 1881), Antoni i Tekla małżonkowie Ogulewicz - Markowscy (1881 - 1882), Justyn Czarnowski (1884 - 1896). Właścicielem majaku w 1896 r. został Jan Orsetti. Rodzina Orsettich herbu Złotokłos pochodziła z Włoch, z miasta Lukka. Pierwszym reprezentantem tej rodziny, który przybył do Polski był Wilhem, kupiec i bankier krakowski (złożył znaczną sumę pieniędzy w Polsce na potrzeby wojenne). Posiadał szlachectwo nadane mu przez cesarza Ferdynanda II. Indygenat otrzymał od króla Jana Kazimierza w 1659 r. W 1919 r. Towarzystwo Akcyjne Warszawskich dróg Żelaznych Dojazdowych wykupiło ponad 6 morgów gruntu z dóbr Szczaki. Dla wygody Jana Orsettiego zobowiązało się urządzić stacje drogi żelaznej oraz cztery przejazdy. Podczas pierwszego Powszechnego Spisu Ludności R.P. w dniu 30 września 1921 roku wieś Szczaki liczyła 38 budynków mieszkalnych i 266 mieszkańców (142 mężczyzn i 124 kobiety). W folwarku Szczaki znajdowało się 5 domów, zamieszkanych przez 45 mężczyzn i 40 kobiet, a w folwarku Henryków 4 budynków, 25 mężczyzn i 39 kobiet. Parcelację Szczak rozpoczął w połowie lat dwudziestych Jan Orsetti, zgodnie z planami sporządzonymi przez geodetów Zadrowskiego w 1924 r. i Kłoczkowskiego w 1925 r. Przed podziałem obszar majątku wynosił ok. 462 ha. Grunty podlegający sprzedaży przeznaczono na parcele letniskowo - budowlane. Takie były początki Złotoklosu, obszar parcelacji, później osiedla, którego nazwa pochodzi od herbu właścicieli Szczak. W 1924 r. Orsetti otrzymał pozwolenie na parcelowanie105.26 ha (Letnisko Złotokłos), a w rok później 79 ha (Letnisko Złotokłos A). Po śmierci Jana Orsettiego, w 1927 r. dobra Szczaki przeszły w drodze spadku na jego żonę Cecylie. W 1929 r. cześć folwarku o powierzchni ponad 18 ha kupił Franciszek Ksawery Różycki, właściciel Henrykowa.Folwark Szczaki z łąkami, stanowiącymi enklawę w obrębie Henrykowa, był zadłużony w Towarzystwie Kredytowym Ziemskim. W dniu 6 października 1930r. na wniosek głównego wierzyciela miał być wystawiony na licytację w Warszawie. Wówczas właścicielka folwarku podjęła starania w kierunku dalszej parcelacji. Dyrekcja Główna T.K.Z. Zarządziła przerwanie kroków egzekucyjnych przeciwko dobrom Szczaki, liczącym, wówczas 282 ha. W folwarku Szczaki zatrudnieni byli na stale: karbowy, 4 fornali i stróż. Oprócz sześciu stałych pracowników, przy zwiększonych pracach polowych: siewie, pieleniu, podczas żniw i kopaniu kartofli najmowano pracowników sezonowych. Wydział Sejmiku Grójeckiego w 1931 r. uchwalił plan zabudowania dla osiedla "Letnisko Złotokłos B" o obszarze ponad 97 ha. Zezwolenia sprzedaż działek wydal Okręgowy Urząd Ziemski w Warszawie. Zarząd terenów "Osiedle Złotokłos" znajdował się w Warszawie przy al. Jerozolimskich 21. Tam udali się zainteresowani kupnem działek. W 1935 r. nowym właścicielem folwarku Szczaki z Lakami stal się hrabia Wojciech Rostworowski. Majątek liczył wówczas 166 ha 5488 m kwadratowych. Jeszcze w roku zakupu jego posiadacz uzyskał zezwolenie starosty powiatowego w Grójcu na parcelacje obszaru 48 ha. Na 21 działek, położonych w północnej części folwarku. Zezwolenie na parcelacje Henrykowa przez Franciszka Ksawerego Rożyckiego wydanego w 1939 r. W 1945 r. erygowano parafie Matki Bożej Łaskawej w Złotokłosie (obecnie w dekanacie Tarczyńskim). Do parafii należą miejscowości: Henryków, Korzeniówka, Marylka, Szczaki, Wólka Pracka, Zawady i Złotokłos. Do 1867 r. Szczaki należały do gminy Szczaki, od 1867 r. do 1952 r. do gminy Komorniki z siedziba urzędu w Tarczynie, w powiecie Grójeckim. Z dniem 1 lipca 1952 r. gromadę Szczaki i Złotokłos włączono do nowo powstałej gminy Głosków w powiecie piaseczyńskim. Od początku 1955 r. Złotokłos stał się siedziba Prezydium Gromadzkiej Rady Narodowej. Zakres terytorialnego działania tego urzędu obejmował: Henryków, kolonie Henryków A i Henryków Urocze, kolonie Nadrzecze, Ronów, osadę Struga, Szczaki, Wólkę Pracka, Zawady i osadę Złotokłos. Po likwidacji tej gromady na przełomie lat pięćdziesiątych i sześćdziesiątych Henryków którego cześć nosiła nazwę Urocze, Szczaki i Złotokłos włączono do gromady Głosków. Po likwidacji gromad w Polsce, z dniem 1 stycznia 1973 r. wymienione miejscowości znalazły się w granicach gminy Piaseczno. 

 


 
 
GALERIA ZDJĘĆ:
 

Boze Cialo 2006

Zachody Słońca - NOWE

Przyroda

Kwiaty

Zima 2005

Zima
Wiosna
Lato

Jesień
 
 

 
 
STRAŻ:
 

Historia
Komendanci

Zdjęcia
 
 

 
 
AKTUALNOSCI:
 

Firmy i Usługi

Komunikacja
 
 

 
 
OGŁOSZENIA:
 

Sołeckie
Parafialne

Radnego
 
 

 
 
MAPA:
 

Plan Złotokłosu
Spis Ulic

Złotokłos-Polska
 
 

 
 
POCZTA:
 

Załóż konto

Zaloguj się
 
 

 
 
WEBMASTER:
 
O Mnie
Kontakt
 
 


Copyright © 2004-2006 by Jakub Słowik All rights reserved.